Stichting ODIN, kennisinstituut voor onafhankelijk financieel advies, waarschuwt consumenten extra voorzichtig te zijn bij het kopen of omzetten van financiële producten bij banken en verzekeraars, zonder tussenkomst van een onafhankelijk advieskantoor.

Uitspraak Klachteninstituut

Directe aanleiding voor deze waarschuwing zijn twee recente uitspraken van het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening. Hieruit blijkt dat het direct aanschaffen van een hypotheek bij bank of verzekeraar zomaar enkele duizenden euro’s extra kan kosten.

In de eerste zaak (direct bij een bank) is niet naar de hypotheekvoorwaarden van een bestaande hypotheek van een andere bank, die werd opgezegd, gekeken. Daarin zat een boeteclausule, waardoor de klant duizenden euro’s boete moest betalen. Het Klachteninstituut vindt dat een hypotheekverkoper van de bank niet hoeft te onderzoeken hoe de bestaande hypotheek (van een andere bank) er precies uit ziet.

In een vrijwel identieke zaak van een andere consument, nu bemiddeld via een onafhankelijk advieskantoor, kwam het Klachteninstituut tot een hele andere conclusie. Een onafhankelijk adviseur heeft wel onderzoeksplicht en had de klant moeten waarschuwen voor de boeterente. De adviseur wordt veroordeeld tot het betalen van een groot deel van die boete.

Verkopers en adviseurs

Hiermee bevestigt het Klachteninstituut dat er een belangrijk verschil is tussen directe adviseurs en onafhankelijke adviseurs. De directe adviseurs zijn productverkopers, die alleen maar oog hoeven hebben voor het afzetten van eigen producten. Onafhankelijk adviseurs hebben een bredere adviesverantwoordelijkheid, die start met het klantbelang.

Voorzitter Jeffrey Leichel van Stichting ODIN: “Wie bij de Rabobank, ING of ABN/AMRO binnenloopt voor een financieel advies (hypotheek, pensioen, vermogensopbouw) krijgt alleen de producten van die bank voorgeschoteld. Er is geen focus op het vergelijken van kosten en voorwaarden met concurrenten. En dat is zorgelijk, want juist die elementen bepalen in belangrijke mate het uiteindelijke rendement.

Het nieuwe ‘loket hersteladvies beleggingsverzekeringen’ van het Verbond van Verzekeraars gaat bijvoorbeeld ook van dit ‘oogkleppen advies’ uit. Dit loket zegt mensen te helpen met gratis advies om van hun woekerpolis af te komen. Maar als je het goed leest, blijkt het advies ook hier weer een gebonden advies, waarbij alleen producten van dezelfde verzekeraar worden aangeboden. Het zijn ook hier weer gewoon verkopers en geen adviseurs”

Execution only via robotverkoper

Stichting ODIN ziet ook een trend bij banken en verzekeraars waarbij hun directe verkopers worden ingeruild voor digitale verkopers. Dat is nog goedkoper en via slimme scripts kun je consumenten nog beter sturen naar de gewenste producten.

Directies van banken en verzekeraars investeren met overtuiging in robotadvies, waarbij de klant alle risico’s loopt, het werk zelf allemaal moet doen en de onafhankelijke adviseur wordt uitgeschakeld. Deze zogenaamde ‘execution only’ dienstverlening betekent eigenlijk ‘garantie tot aan de deur’.

De onafhankelijke adviseur is daarmee nog de enige partij in de markt die wel verantwoordelijkheid neemt voor het advies en de analyse van bestaande producten. Ook levert zij nog als enige partij een op de wensen van de klant afgestemde nazorg.

Goedkoop is duurkoop

Het NIBUD waarschuwt consumenten dat financiële vraagstukken vaak ingewikkeld zijn. Een verkeerde beslissing kan duizenden euro’s kosten. De recente uitspraken van het Klachtensinstituut bevestigen dit.

Stichting ODIN heeft berekend, dat een hypotheekadvies van een onafhankelijk adviseur zo’n 500 tot 800 euro duurder is dan de kosten van een hypotheekverkoper bij de bank. Die kosten zijn ook nog eens fiscaal aftrekbaar.

Dat dit een waardevolle investering is, wordt ook bevestigd door onderzoek van Dr. F. de Jong, verbonden aan het ‘Amsterdam Centre of Insurance Studies’. Uit dit onderzoek blijkt, dat de waarde van advies toeneemt naarmate de onafhankelijkheid toeneemt. Onafhankelijk advies biedt een hogere kans dat de cliënt de juiste beslissing neemt en dat de juiste match wordt gemaakt.

ODIN voorzitter Leichel; “Er is juist in deze tijd veel behoefte aan goed en onafhankelijk advies over pensioen (door kortingen op het werkgeverspensioen), hypotheek (door de lage rente) en vermogensopbouw (door de lage rente en nog een paar miljoen woekerpolissen). Als het aan verzekeraars en banken ligt, gebeurt dat zoveel mogelijk direct, liefst digitaal en execution only. Een gewaarschuwd mens telt voor twee”